ทำธุรกิจแล้วใครๆ ก็อยากมีทรัพย์สิน มีของมีค่าไว้ในครอบครอง 

แต่ทว่า “ทรัพย์สิน” หรือในภาษาบัญชีเรามักเรียกว่า “สินทรัพย์” (จะสลับคำทำไมให้งง) มักมีลักษณะเฉพาะตัวของมัน

สินทรัพย์บางอย่างหมุนเวียนเร็ว สินทรัพย์บางอย่างหมุนเวียนช้า แล้วถ้าอยากใช้เงินไวๆ เราต้องสำรองสินทรัพย์หมุนเวียนเร็วไว้ให้เยอะๆ 

สินทรัพย์หมุนเวียน คืออะไร

สินทรัพย์หมุนเวียน คือ ของที่เป็นของกิจการ และสามารถใช้ประโยชน์หรือเปลี่ยนเป็นเงินสดภายใน 1 ปี ในสินทรัพย์หมุนเวียนเองก็จะแบ่งออกเป็นหลายประเภท แต่ละประเภทจะมีสภาพคล่องช้าเร็วแตกต่างกันไปตามลำดับ

สินทรัพย์อีกชนิดหนึ่งในงบการเงิน คือ สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน ซึ่งเป็นขั้วตรงกันข้ามของสินทรัพย์หมุนเวียน ทุกคนคงจะพอเดากันได้ว่า นิยามของมันก็น่าจะเป็นของที่สามารถใช้ประโยชน์หรือเปลี่ยนเป็นเงินสดได้ช้ากว่า 1 ปีอย่างแน่นอน ยกตัวอย่างเช่น ที่ดิน อาคาร น่าจะใช้ประโยชน์ได้มากกว่า 1 ปี หรือถ้าขาย ก็ไม่น่าจะขายได้คล่องเหมือนสินทรัพย์หมุนเวียน

สินทรัพย์หมุนเวียนมีอะไรบ้าง

นอกเสียจาก “เงินสด” ที่เรารู้กันดีอยู่แล้วว่า นี่คือสินทรัพย์หมุนเวียนที่มีสภาพคล่องสุดๆ แล้ว เราขอยกตัวอย่างสินทรัพย์หมุนเวียนชนิดอื่นบ้าง คือ

1. เงินลงทุนระยะสั้น

เงินลงทุนระยะสั้น หมายถึง เงินลงทุนที่มีกำหนดระยะเวลาไม่เกิน 1 ปี เช่น เงินฝากประจำ 3 เดือน เงินลงทุนในหุ้น เงินลงทุนในตราสารหนี้ที่ลงทุนเพื่อหวังผลกำไรตอบแทน และสามารถถอนเป็นเงินสดได้โดยไม่ติดเงื่อนไข 

ส่วนใหญ่แล้วเงินลงทุนในรูปเงินฝากประจำระยะสั้น หรือตราสารหนี้ เรามักต้องการผลตอบแทนเป็นดอกเบี้ย และสำหรับตราสารทุนอย่างการลงทุนในหุ้น ผลตอบแทนที่ได้รับจะเป็นเงินปันผล หรือกำไรจากการขายหุ้น

ถ้าสมมติว่าเราสำรวจเงินสดในกิจการแล้วเหลือใช้ไม่น่าพอ การถอนเงินลงทุนระยะสั้นมาใช้หมุนเวียนในธุรกิจก่อนก็เป็นเรื่องที่หลายธุรกิจนิยมทำกัน

อ่านบทความต่อ หลักในการประเมินเงินทุนหมุนเวียน

2. ลูกหนี้

ลูกหนี้ คือ เงินที่ลูกค้าค้างชำระค่าสินค้าหรือค่าบริการ ในกรณีที่เราขายสินค้าหรือให้บริการแบบเงินเชื่อ ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว เวลาเราทำมาค้าขาย เรามักจะให้เครดิตเทอมลูกหนี้ไว้ เช่น 30 วัน หรือ 60 วัน 

ถ้ายังไม่ถึงกำหนดชำระลูกหนี้ ก็อาจจะยังไม่นำเงินมาจ่ายก็เป็นได้ แต่โดยปกติแล้วลูกหนี้ส่วนใหญ่อายุการให้เครดิตมักจะไม่เกิน 1-3 เดือน ฉะนั้นสินทรัพย์ประเภทนี้จึงจัดเป็นสินทรัพย์ที่หมุนเวียนเร็ว 

ยกเว้นเสียแต่ว่ากิจการมีลูกหนี้ไม่ได้คุณภาพ นัดกันไว้ 60 วัน เบี้ยวนัดตลอด ลูกหนี้ประเภทนี้อาจต้องถูกคัดออกไปจากการตัดสินใจในงบการเงิน ซึ่งเราเรียกง่ายๆ ว่า การตั้งค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ หมายถึง การหมายหัวลูกหนี้คนนี้ไว้ว่าอาจเก็บหนี้ไม่ได้ ไม่ต้องเอามารวมในยอดลูกหนี้สุทธินั่นเอง

3. สินค้าคงเหลือ 

สินค้าคงเหลือ คือ สินค้าที่มีเหลือในกิจการไว้เพื่อผลิต เช่น หัวมันฝรั่งรอผลิตเป็นมันฝรั่งทอด สินค้าที่อยู่ระหว่างผลิต เช่น บ้านระหว่างก่อสร้างก่อนส่งมอบลูกค้า หรือสินค้าที่รอขาย เช่น น้ำส้มบรรจุขวดใส่ตู้รอขายหน้าร้าน

สาเหตุที่เราบอกว่าสินค้าคงเหลือเป็นสินค้าหมุนเวียนเร็ว เพราะเมื่อสินค้าพวกนี้ขายได้ มันก็พร้อมจะเปลี่ยนเป็นเงินสดทันที ยกเว้นบางคราวที่เราขายสินค้าแบบเงินเชื่อ ก็ต้องเปลี่ยนไปเป็นลูกหนี้ก่อน แล้วจึงหมุนมาเป็นเงินสดในลำดับถัดไป แต่โดยส่วนใหญ่แล้วสินค้าคงเหลือมักเปลี่ยนเป็นเงินได้เร็วกว่า 1 ปีแน่นอน

ทำไมสินทรัพย์หมุนเวียนจึงสำคัญ

สาเหตุที่สินทรัพย์หมุนเวียนมีความสำคัญกับธุรกิจ ก็เพราะในทุกวัน กิจการต้องมีกระแสเงินสดให้เพียงพอ สำหรับ 3 เรื่องหลักๆ นี้

1. สำรองเผื่อฉุกเฉิน
2. เพื่อใช้จ่ายภายในกิจการ
3. เพื่อจ่ายชำระหนี้สินหมุนเวียน เช่น เงินกู้ยืมระยะสั้น

ถ้าเราบริหารสินทรัพย์หมุนเวียนได้ไม่ดีพอ เปลี่ยนเป็นเงินสดไม่เร็ว สภาพการเงินไม่คล่องตัว อาจทำให้กิจการเดินเข้าไปสู่จุดเสี่ยงที่ธุรกิจขาดทุนจนเจ๊งได้โดยไม่รู้ตัว

รู้จักสินทรัพย์หมุนเวียน 3 ประเภทสุดฮิตแล้ว อย่าลืมไปสำรวจธุรกิจตัวเองกันด้วยนะ ว่าเรามีสินทรัพย์หมุนเวียนอะไรบ้าง และเพียงพอไหม วิธีดูง่ายๆ ว่าถ้าสินทรัพย์หมุนเวียนเพียงพอหรือเปล่า ทำได้โดยเปรียบเทียบกันระหว่างสินทรัพย์หมุนเวียนและหนี้สินหมุนเวียน ถ้าสินทรัพย์หมุนเวียน ยังมีมากกว่า หนี้สินหมุนเวียน แบบนี้ถือว่ากิจการยังมีสภาพคล่องอยู่ แต่ถ้าใครมีสินทรัพย์หมุนเวียนน้อยๆ หนี้สินหมุนเวียนเยอะๆ แบบนี้เริ่มส่งสัญญาณไม่ดีว่า ธุรกิจอาจจะมีเงินหมุนไม่พอ ต้องรีบหาเงินสดมาต่อลมหายใจด่วนเลย