คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการจดทะเบียนพาณิชย์ จดทะเบียนบริษัท และจด VAT
1. บุคคลธรรมดาต้องจด VAT ไหม
ตอบ: การจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) ไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่าเป็น “บุคคลธรรมดา” หรือ “นิติบุคคล” แต่ขึ้นอยู่กับลักษณะกิจการ และรายได้จากการประกอบธุรกิจ เป็นหลัก
บุคคลธรรมดาที่ทำธุรกิจ ไม่ว่าจะเปิดร้าน ขายของออนไลน์ หรือให้บริการต่าง ๆ หากเข้าเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด ก็มี หน้าที่ต้องจด VAT เช่นเดียวกับบริษัททั่วไป
2.ถ้าจดพาณิชย์ไว้ แล้วอยากเปลี่ยนเป็นบริษัทได้ไหม
ตอบ : สามารถเปลี่ยนจาก “ร้านค้า” ที่จดทะเบียนพาณิชย์ไว้ เป็น “บริษัทจำกัด” ได้ค่ะ
แต่ในทางกฎหมายแล้ว “การเปลี่ยน” นี้ ไม่ใช่การแปลงสภาพนิติบุคคลโดยตรง เพราะ:
ร้านค้าจดพาณิชย์ = บุคคลธรรมดา
บริษัทจำกัด = นิติบุคคลใหม่ (ที่มีสถานะแยกจากเจ้าของเดิมโดยสิ้นเชิง)
ดังนั้นคุณจะต้อง เลิกสถานะร้านเดิม (ถ้าไม่ใช้แล้ว) และ จัดตั้งบริษัทจำกัดใหม่ขึ้นมาแทน โดยสามารถโอนกิจการ ทรัพย์สิน หรือชื่อทางการค้าเดิมมายังบริษัทใหม่ได้ เพื่อความต่อเนื่องของธุรกิจ
3.คนขายของ Shopee / Lazada / TikTok ต้องจดภาษีอะไร
ตอบ : คนขายของออนไลน์ ไม่ว่าจะขายผ่าน Shopee, Lazada, TikTok Shop, Facebook, Instagram หรือแม้แต่เว็บไซต์ส่วนตัว มีหน้าที่จดทะเบียนธุรกิจ เช่นเดียวกับการเปิดร้านทั่วไป โดยขึ้นอยู่กับรูปแบบกิจการและรายได้
ดังนั้น คนขายของออนไลน์ จะมีหน้าที่จดทะเบียนดังนี้
จดภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) — ถ้ารายได้เกิน 1.8 ล้านบาท/ปี
ไม่ว่าจะเป็นบุคคลธรรมดาหรือบริษัท ถ้ารายได้จากการขายของ เกิน 1.8 ล้านบาท/ปี ต้องยื่นจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) กับกรมสรรพากร เมื่อจดแล้วต้องออกใบกำกับภาษี และยื่นแบบภาษีทุกเดือน
จดทะเบียนพาณิชย์ (กรณีบุคคลธรรมดา)
หากคุณขายของออนไลน์ในนามส่วนตัว ยังไม่ตั้งบริษัท ยังไม่มีหุ้นส่วนหลายคน คุณควรจดทะเบียน “พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์” ที่สำนักงานเขตหรืออำเภอใกล้บ้าน หรือช่องทางออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ของราชการ เพื่อให้ถูกต้องตามกฎหมาย
จดทะเบียนบริษัท (กรณีธุรกิจเริ่มใหญ่ขึ้น หรือมีพาร์ตเนอร์)
ถ้าคุณเริ่มมีรายได้มากขึ้น มีพนักงาน หรืออยากแยกบัญชีธุรกิจออกจากรายได้ส่วนตัว คุณสามารถจดทะเบียนเป็น บริษัทจำกัด ได้ ซึ่งจะทำให้ ธุรกิจมีความน่าเชื่อถือ จัดการภาษีได้ง่ายกว่าในระยะยาว สามารถมีหุ้นส่วนหรือผู้ร่วมทุนได้ อีกทั้งขอสินเชื่อหรือทำสัญญากับคู่ค้าได้สะดวก
4.บริษัทต้องจด VAT ทันทีไหมหลังจดทะเบียนบริษัท
ตอบ : ไม่จำเป็นต้องจด VAT ทันทีหลังจดทะเบียนบริษัท การจด VAT (ภาษีมูลค่าเพิ่ม) จะขึ้นอยู่กับรายได้ของบริษัทและลักษณะธุรกิจเป็นหลัก โดยอธิบายได้ดังนี้
กรณีต้องจด VAT
หากบริษัทมีรายได้จากการขายสินค้า หรือให้บริการที่อยู่ในข่ายเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม และรายได้เกิน 1.8 ล้านบาทต่อปี (เฉลี่ยประมาณ 150,000 บาท/เดือน) จะต้อง ยื่นขอจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม (ภ.พ.01) ภายใน 30 วัน นับจากวันที่มีรายได้เกินเกณฑ์
กรณีไม่ต้องจด VAT ทันที
หากบริษัทเพิ่งเริ่มต้น และยอดขายรวมยัง ไม่ถึง 1.8 ล้านบาทต่อปี บริษัท ยังไม่จำเป็นต้องจดทะเบียน VAT กับกรมสรรพากรในช่วงเริ่มต้น (แต่สามารถเลือกจดล่วงหน้าได้ด้วยความสมัครใจ ถ้ามีความจำเป็นทางธุรกิจ)
5.ต้องจดภาษีทั้ง 3 อย่างพร้อมกันไหม (จด VAT, จดทะเบียนพาณิชย์, จดทะเบียนบริษัท)
ตอบ : ไม่จำเป็นต้องจดทั้ง 3 อย่างพร้อมกันค่ะ เพราะแต่ละอย่างมีวัตถุประสงค์และเงื่อนไขที่แตกต่างกัน การจดทะเบียนใดก่อน ขึ้นอยู่กับ “รูปแบบธุรกิจ” และ “แผนการขยาย” ของคุณ
ตัวอย่างสถานการณ์
กรณี 1: คนเริ่มขายของออนไลน์เองคนเดียว
-จดทะเบียนพาณิชย์ (แบบบุคคลธรรมดา)
-ยังไม่ต้องจดบริษัท
-ยังไม่ต้องจด VAT (จนกว่าจะขายเกิน 1.8 ล้าน/ปี)
กรณี 2: ทำธุรกิจแบบจริงจัง มีพาร์ตเนอร์
-จดทะเบียนบริษัท (ไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์อีก เพราะบริษัทเป็นนิติบุคคลแล้ว)
-ยังไม่ต้องจด VAT ถ้ารายได้ยังไม่ถึง 1.8 ล้าน/ปี (หรือจะจดล่วงหน้าก็ได้)
กรณี 3: เปิดบริษัทแล้ว มีรายได้เกิน 1.8 ล้านบาท/ปี
-จดทะเบียนบริษัท
-จด VAT
-ไม่ต้องจดพาณิชย์ (เพราะบริษัทไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์อีก)
ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้วจะเลือกจดอย่างใดอย่างหนึ่ง ตามขนาดและรูปแบบของธุรกิจ หากเริ่มจากเล็กๆ อาจเริ่มจากจดทะเบียนพาณิชย์ก่อน แล้วค่อยขยับเป็นบริษัท หรือถ้ารู้ว่าจะทำจริงจังในรูปแบบบริษัทตั้งแต่แรก ก็เริ่มจาก “จดทะเบียนบริษัท” ได้เลย โดยไม่ต้องจดพาณิชย์ซ้ำ