บริษัทผู้ถือหุ้น หรือบริษัทโฮลดิ้ง (Holding company) คือ บริษัทที่มีการประกอบธุรกิจโดยมีรายได้จากการถือหุ้น ในบริษัทอื่นเป็นหลัก และไม่มีการประกอบธุรกิจ อย่างมีนัยสำคัญเป็นของตนเอง

คนที่ทำธุรกิจในรูปแบบบริษัทนั้น น่าจะรู้จักคำว่า “ผู้ถือหุ้น” กันดีอยู่แล้ว ซึ่งหมายถึง คนที่เป็นเจ้าของบริษัทแบ่งตามสัดส่วนการถือหุ้นนั่นเองค่ะ

แต่ที่ทุกคนอาจจะยังไม่รู้ก็คือ เราสามารถจดจัดตั้งบริษัท โดยมีผู้ถือหุ้นเป็นนิติบุคคล ที่เรียกว่าบริษัทได้ด้วยนะ ซึ่งจะมีสิทธิ์และอำนาจตามกฎหมายเหมือนๆ กันเลย เช่น สิทธิ์ในการโหวต อำนาจในการตัดสินใจต่างๆ

ตัวอย่างการตั้งบริษัทขึ้นมาเพื่อถือหุ้นแทนตัวเอง 

• เดิม บริษัท A จะถือหุ้นใหญ่โดย นาย ก. 
• วางโครงสร้างใหม่ โดยการเปิดบริษัท H ขึ้นมา เพื่อถือหุ้นใหญ่ในบริษัท A. และบริษัท H มีนาย ก. เป็นผู้ถือหุ้นใหญ่อีกทีหนึ่ง

เมื่อทำเช่นนี้แล้ว บริษัท H จะมีอำนาจควบคุมบริษัท A. โดยปริยาย ซึ่งในภาษาบัญชีเรียกว่า “บริษัท A เป็นบริษัทย่อยของบริษัท H” ในขณะที่บอสใหญ่ตัวจริงก็ยังเป็น นาย ก. ที่ถือหุ้นใหญ่ในบริษัท H อยู่ดีค่ะ

ตัวอย่างนี้เป็นตัวอย่างของ บริษัท H ที่ถือหุ้นบริษัท A เพียงบริษัทเดียว แต่ในชีวิตจริง เราจะเห็นว่ากลุ่มธุรกิจส่วนใหญ่มีหลายๆ บริษัทอยู่ในเครือ เช่น บริษัท H ถือหุ้นบริษัท A บริษัท B บริษัท C ไปได้เรื่อยๆ และแต่ละบริษัทย่อยก็จะทำธุรกิจที่แตกต่างกัน เพื่อง่ายต่อการบริหารจัดการนั่นเองค่ะ

ตั้งบริษัทโฮลดิ้ง ขึ้นมาถือหุ้นแทนตัวบุคคล มีข้อดี-ข้อเสียอย่างไรบ้าง?

ทุกคนน่าจะมองภาพออกแล้วว่าการตั้งบริษัทขึ้นมาถือหุ้นแทนตัวเองนั้นคืออะไร ทีนี้ก่อนตัดสินใจตั้งบริษัทโฮลดิ้ง ลองมาดูกันว่ามีข้อดี ข้อเสียยังไงบ้าง

ข้อดี

1. คุ้มครองทรัพย์สิน
   ถ้าบริษัทย่อย (“บริษัท A”) เกิดขาดทุน หรือมีปัญหาฟ้องร้อง ทรัพย์สินที่ถือครองโดยบริษัทโฮลดิ้ง (“บริษัท H”) จะยังคงได้รับการคุ้มครอง และเจ้าหนี้บริษัทย่อย (“บริษัท A”) จะไม่สามารถเข้าถึงได้
2. สิทธิประโยชน์ทางภาษี
   บริษัทโฮลดิ้งสามารถจัดโครงสร้างเพื่อใช้ประโยชน์ทางภาษีได้ เช่น การเลื่อนการจ่ายภาษีเงินได้จากการที่บริษัทย่อย (“บริษัท A”) มีกำไรและจ่ายปันผลออกมา (ปกติแล้วต้องจ่ายภาษีทันทีที่จ่ายปันผลให้บุคคล)
3. สิทธิประโยชน์ทางภาษีเรื่องการให้กู้ยืม
   กรณีเป็นบริษัทในเครือเดียวกันกู้ยืมเงินกันเอง ไม่ว่าจะคิดดอกเบี้ยเท่าใดไม่ถือเป็นกิจการเยี่ยงธนาคารพาณิชย์ จึงไม่ต้องนำดอกเบี้ยมารวมคำนวณเป็นรายรับเพื่อเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ (อ้างอิงมาตรา 91/5(5) แห่ง ประมวลรัษฎากร ประกอบคำสั่งกรมสรรพากรที่ ป. 26/2534)
4. การจัดง่ายขึ้น:
   บริษัทโฮลดิ้ง ถือเป็นศูนย์กลางความเป็นเจ้าของและแบ่งการลงทุนหลายรายการไว้ในบริษัทย่อยๆ การจัดการทรัพย์สินจึงง่ายและเป็นระเบียบมากขึ้น และการโอนย้ายเงินทุนระหว่างกันก็ง่ายขึ้นด้วย
5. วางแผนส่งต่อมรดกจากธุรกิจ:
   บริษัทโฮลดิ้ง มีสัดส่วนการถือหุ้นชัดเจน ทำให้สามารถวางแผนส่งต่อมรดกได้ง่ายกว่าการส่งต่อจากบุคคลไปยังบุคคล

ข้อเสีย

1. โครงสร้างซับซ้อนขึ้น
   บริษัทโฮลดิ้งที่มีบริษัทย่อยหลายแห่งอาจเป็นเรื่องที่ซับซ้อน โดยต้องอาศัยความเชี่ยวชาญด้านกฎหมายและการบัญชีมากขึ้นกว่าปกติ
2. ต้นทุนที่สูงขึ้น
   การจัดตั้งบริษัทหลายแห่ง มีต้นทุนค่าธรรมเนียมเพิ่มเติม ด้านกฎหมายและบัญชี ทำให้ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานเพิ่มขึ้นได้
3. ขัดแย้งเรื่องการตัดสินใจ
   บริษัทโฮลดิ้งจะมีอำนาจควบคุมโดยรวมของบริษัทย่อย ซึ่งในทางกลับกันบริษัทย่อยเองอาจจะไม่ชอบใจกับนโยบายนี้เท่าใดนัก ซึ่งอาจทำให้เกิดความขัดแย้งในการทำงาน 
4. กฎระเบียบที่เพิ่มขึ้น
   บริษัทโฮลดิ้งและบริษัทในเครือจะต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบเพิ่มเติม เช่น การรายงานเรื่องบริษัทที่เกี่ยวข้องกันในงบการเงิน การทำ Transfer Pricing หรืออาจต้องส่งข้อมูลเพิ่มเติมให้สรรพากร
5. เข้าใจผลประกอบการยากขึ้น
   นักลงทุน หรือแม้แต่เจ้าของกิจการอาจจะเข้าใจผลประกอบการของธุรกิจยากขึ้น เนื่องจากมีโครงสร้างที่ซับซ้อนและมีบริษัทในเครือหลายแห่ง และการจัดทำรายงานก็จะใช้เวลามากยิ่งขึ้น

วิธีจดจัดตั้งบริษัทโฮลดิ้ง เพื่อถือหุ้นบริษัทแทนชื่อตัวเอง ทำอย่างไร?

กรณีที่มีบริษัทที่ดำเนินธุรกิจและมีผู้ถือหุ้นบุคคลอยู่แล้ว (“บริษัท A”) การจดจัดตั้งบริษัทโฮลดิ้งนั้น สามารถทำได้ตามขั้นตอนนี้ คือ 

1. จดบริษัทใหม่ (“บริษัท H”) ขึ้นมา แล้วกำหนดสัดส่วนผู้ถือหุ้นเป็นบุคคลธรรมดาตามที่ต้องการ 

พิเศษ บริการจดจัดตั้งบริษัท โดยผู้เชี่ยวชาญจาก FlowAccount เริ่มต้นเพียง 9,990 บาท

2. ทำเอกสารโอนหุ้น และแก้ไขเปลี่ยนแปลงผู้ถือหุ้นในบริษัทเดิม (“บริษัท A”) โดยมีบริษัท H เป็นผู้ถือหุ้น กับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า ได้ที่นี่ เพียงเท่านี้ก็ถือว่าเรามีบริษัท H ถือหุ้นใน บริษัท A แทนตัวเองเรียบร้อยแล้วค่ะ 

กรณีที่ยังไม่มีบริษัท และต้องการจดบริษัทใหม่ให้มีผู้ถือหุ้นเป็นนิติบุคคลตั้งแต่ขั้นตอนการจดบริษัทก็สามารถทำได้เช่นกัน โดยต้องทำเอกสารหนังสือเข้าชื่อจองซื้อหุ้นให้กรรมการผู้มีอำนาจของบริษัทที่จะมาถือหุ้นลงชื่อ ซึ่งทาง FlowAccount เองก็มีบริการทำเอกสารให้ครบชุดเลยค่ะ

ข้อคิดก่อนจดจัดตั้งบริษัทขึ้นมา เพื่อถือหุ้นบริษัทแทนชื่อตัวเอง

สุดท้ายนี้ก่อนจะจากกันไป ทุกคนน่าจะพอทราบที่มาที่ไป รวมไปถึงวิธีการในการจดจัดตั้งบริษัทโฮลดิ้งแล้ว ซึ่งขั้นตอนการจดทะเบียนนั้นไม่ได้ยุ่งยากอย่างที่คิด แต่สิ่งที่อยากฝากไว้ให้คิดก็คือ การตอบคำถามตัวเองให้ได้ก่อนว่า เราจดบริษัทโฮลดิ้งไปเพื่ออะไร และประโยชน์ที่ได้รับนั้นมีมากกว่าความวุ่นวายที่จะเพิ่มเข้ามาจริงๆ หรือไม่ ถ้าคำตอบนี้ยังไม่เคลียร์ลองใช้เวลากับตัวเองอีกสักนิดก่อนตัดสินใจ เพราะบริษัทโฮลดิ้ง อาจจะไม่ใช่คำตอบสุดท้ายสำหรับทุกคนค่ะ

แน่นอนว่าสำหรับข้อดี-ข้อเสียนั้น คงต้องประเมินกันตามสถานการณ์ หากคุณต้องการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญที่มีความรู้เรื่องการจดบริษัทและเคยช่วย SMEs มาแล้วหลากหลาย ขอแนะนำให้ลองติดต่อกับผู้เชี่ยวชาญของ FlowAccount กันดูนะคะ