งบการเงินคืออะไร?

งบการเงิน (Financial Statement) คือ รายงานที่สรุปสถานะการเงินและผลการดำเนินงานของกิจการในรอบระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งรายงานนี้เป็นการสรุปย่อเอาข้อมูลบัญชีที่นักบัญชีบันทึกไว้ทั้งปี มาเป็นงบการเงินในแบบไม่เกิน 1-2 หน้ากระดาษให้เจ้าของธุรกิจได้เข้าใจสถานะการของธุรกิจตัวเองค่ะ

งบการเงินจึงเปรียบเหมือน "ใบตรวจสุขภาพ" ที่บอกเราว่าธุรกิจกำลังแข็งแรงหรือมีจุดบกพร่อง ต้องรักษาตรงไหนบ้าง นอกจากนี้ ทุกคนที่จดทะเบียนบริษัทก็น่าจะรู้ดีว่า เราเองต้องนำส่งงบการเงินให้กับกรมพัฒนาธุรกิจการค้าและกรมสรรพากรทุกปีด้วยค่ะ

งบการเงินมีกี่ประเภทอะไรบ้าง? งบฐานะการเงินคืออะไร?

โดยทั่วไปแล้วงบการเงินครบชุดของบริษัทจำกัดประกอบด้วย 5 ส่วน ดังต่อไปนี้

1. งบฐานะการเงิน (Statement of Financial Position) – โชว์ว่า ณ วันใดวันหนึ่งกิจการมี ทรัพย์สิน (Assets) หนี้สิน (Liabilities) และ ส่วนของผู้ถือหุ้น (Equity) เท่าไร มีฐานะการเงินของกิจการเป็นอย่างไร
2. งบกำไรขาดทุน (Profit and Loss Statement) – สรุปรายได้และค่าใช้จ่ายตลอดงวดบัญชีว่ามีกำไรหรือขาดทุนเท่าไร
3. งบการเปลี่ยนแปลงส่วนของเจ้าของ (Statement of Changes in Equity) – อัปเดตว่าเงินทุน กำไรสะสม หรือเงินปันผลเปลี่ยนไปอย่างไรตลอดปี
4. งบกระแสเงินสด (Cash Flow Statement) – แสดงที่มาที่ไปของเงินสดจากการดำเนินงาน ลงทุน และจัดหาเงินทุน งบนี้มีประโยชน์มาก แต่น่าเสียดายที่กฎหมายไม่ได้บังคับให้ทำ เราเลยไม่ค่อยได้เจองบนี้ในชีวิตประจำวันค่ะ
5. หมายเหตุประกอบงบการเงิน (Notes) – อธิบายวิธีบันทึกบัญชี รายการสำคัญ ที่ไม่สามารถระบุรายละเอียดได้ในงบการเงินข้างต้น

แต่งบที่พวกเราทุกคนกำลังโฟกัสก็คือ งบฐานะการเงิน ซึ่งเป็นงบที่บอกว่า “ตอนนี้ธุรกิจมีสินทรัพย์เท่าไร มีหนี้สินเท่าไร และทำธุรกิจไปแล้วเจ้าของรวยขึ้นไหม” นั่นเองค่ะ 

งบฐานะการเงินมีประโยชน์ยังไง?

หลายคนอาจยังนึกภาพไม่ออกว่า งบแสดงฐานะการเงินจะช่วยธุรกิจเราได้อย่างไร ลองมาดูกันค่ะว่าเมื่อเปิดงบฐานะการเงินขึ้นมาอ่านแล้ว เราได้ประโยชน์อะไรบ้าง

• ทำให้เห็นภาพรวมสินทรัพย์‑หนี้สิน – ช่วยประเมินสภาพคล่องและความสามารถชำระหนี้ของกิจการ 
• ช่วยประเมินมูลค่าธุรกิจ – ทำธุรกิจมาหลายปี เราเองในฐานะผู้ลงทุน ก็อยากจะรู้ใช่ไหมคะว่าธุรกิจนี้มีมูลค่าเท่าไร "ส่วนของผู้ถือหุ้น" (Book Value) ที่เราเห็นในงบนี้ช่วยบอกมูลค่าธุรกิจได้ด้วยนะ
• ติดตามกำไรสะสม – ทำให้เราเช็กได้ว่าธุรกิจทำกำไรได้ในระยะยาวไหม มีความยั่งยืนหรือเปล่า 
• เป็นหลักฐานทางการเงิน – ใช้ยื่นกู้เงิน เพื่อประเมินเครดิตให้กับธนาคาร รวมไปถึงคู่ค้า

เมื่อเรามองเห็นประโยชน์ที่ได้รับจากการอ่านงบฐานะการเงิน เชื่อว่าทุกคนก็อยากจะอ่านงบฐานะการเงินของกิจการตัวเองแล้วใช่ไหมล่ะคะ

ฐานะการเงินดี เช็กง่ายๆ จากกำไรสะสม 

กฎเหล็กหนึ่งของการอ่านงบฐานะการเงิน คือ สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของผู้ถือหุ้น ถ้ารายการสองฝั่งเท่ากัน (ดุล) แปลว่าโครงสร้างบัญชีถูกต้อง และเทคนิคง่ายๆ ถ้าอยากรู้ว่าสุขภาพธุรกิจ “ดีแค่ไหน” ให้โฟกัสที่ กำไรสะสม (Retained Earnings) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของส่วนของผู้ถือหุ้นในงบฐานะการเงินแบบนี้

โดยปกติแล้วบริษัทที่เปิดกิจการใหม่จะตั้งต้นกำไรสะสม = 0 ดังนั้น การที่กำไรสะสมเพิ่มขึ้นทุกๆ ปี นั่นแปลว่า กิจการมีสินทรัพย์ มากกว่า หนี้สิน เพิ่มพูนขึ้นเรื่อยๆ และที่สำคัญมีกำไรจากการทำธุรกิจสะสมมาเรื่อยๆ ถ้าใครได้เป็นเจ้าของธุรกิจนี้ รับรองว่า ยิ้มแฉ่งเลยค่ะ 

แต่ในทางกลับกัน ถ้าตัวเลขกำไรสะสมลดลง หรือติดลบ ก็หมายความว่า ฐานะการเงินของกิจการอาจจะแย่ลง กรณีที่มีกำไรสะสมติดลบมากๆ จะเป็นสิ่งที่บอกเราได้โดยนัยว่า เงินที่ลงทุนทำธุรกิจไปไม่งอกเงย แถมยังเข้าเนื้ออีกต่างหาก ถ้าใครเจองบกำไรสะสมติดลบแบบนี้ต้องรีบหาทางแก้ไขด่วนเลยค่ะ

ขั้นตอนเช็กกำไรสะสมใน FlowAccount

ข่าวดีสำหรับเจ้าของธุรกิจที่ใช้ FlowAccount รู้ไหมคะว่าเราสามารถเข้าไปเช็กงบฐานะการเงินและกำไรสะสมได้ง่ายๆ เพียงไม่กี่คลิกตามขั้นตอนนี้เลย

1. เข้า เมนู “บริหารบัญชี” > รายงานด้านบัญชี > งบแสดงฐานะทางการเงิน

2. เลือกช่วงเวลาที่ต้องการจากมุมซ้ายบน จะดูรายเดือน ไตรมาส หรือ "ณ วันที่" ก็ได้ หากไม่เลือกระบบจะตั้งค่าเป็นปีงบประมาณอัตโนมัติ แล้วกดแสดงผลรายงานได้เลยค่ะ และอย่าลืมเลือกปีเปรียบเทียบไว้ด้วยนะ จะได้รู้ว่าเรามีฐานะดีหรือแย่ขึ้นจากปีก่อน

3. เมื่อรายงานปรากฏ ให้เลื่อนสายตาไปที่โซน “ส่วนของผู้ถือหุ้น” แถว “กำไร(ขาดทุน)สะสม” ดูว่าตัวเลขเป็นบวกและเติบโตต่อเนื่องหรือไม่

4. กด ดาวน์โหลดเป็น Excel หรือสั่งพิมพ์จากปุ่มมุมขวาบน เพื่อเอาไปใช้บริหารธุรกิจได้เลย

สรุป

มีคนเคยบอกว่าเป็นเจ้าของธุรกิจไม่จำเป็นต้องรู้ทุกเรื่องก็ได้ แค่รู้เรื่องที่สำคัญกับธุรกิจก็พอ แล้วที่เหลือจ้างคนอื่นมาดูแล เช่นเดียวกับการอ่านงบฐานะการเงินค่ะ เจ้าของธุรกิจอาจจะไม่จำเป็นต้องบันทึกบัญชีเป็นก็ได้ แต่แค่อ่านงบนี้เป็น และโฟกัสไปที่กำไรสะสม อย่างน้อยก็ช่วยให้เรารู้ว่าที่ผ่านมาเรามีฐานะดีขึ้นหรือแย่ลง จากนั้นค่อยคิดต่อว่าเราจะพัฒนาหรือแก้ไขปัญหาอย่างไรดี ซึ่งเรื่องนี้เป็นเรื่องที่สำคัญมากขนาดที่ว่าชี้เป็นชี้ตายธุรกิจในอนาคตได้เลยล่ะค่ะ